Thời tiết oi bức, tiếng ve kêu râm ran, những người già ngồi dưới bóng cây quạt mát, thỉnh thoảng chào hỏi người qua đường: “Nông đại a lí khí a?” (Anh đi đâu đấy?).

Người qua đường lau mồ hôi trán, trả lời: “Thiết uy.” (Đi ăn cơm).

Người hỏi gật đầu, ánh mắt hướng về phía phố chợ. Đi xuyên qua phố chợ nhộn nhịp men theo con đường cổ kính, rẽ vào con ngõ nhỏ sẽ đến tiệm sách cũ tên là “Tiệm Sách Cũ”. Tên tiệm chỉ đơn giản là “Tiệm Sách Cũ”. Tiệm có một bức tường trắng phai màu, cửa sổ gỗ kính, trên bậu cửa sổ đặt hai chậu hoa không rõ tên. Lúc này cửa tiệm đang khóa, một ông già nhìn vào trong qua cửa sổ, miệng lẩm bẩm: “Chắc lại đến đồn cảnh sát rồi.”

Sau lưng, bánh xe đạp lăn qua con đường đá gập ghềnh phát ra tiếng kêu, ông ấy quay đầu thì thấy Trương Thần Tinh xuống xe. Trong khu phố cũ có rất ít người đi xe đạp, con đường lát đá xanh ở đây gập ghềnh, chạy xe lên mông sẽ thấy ê ẩm; gặp trời mưa đường trơn, ngã một cách thảm hại cũng là chuyện thường.

“Lại đến đồn cảnh sát hả? Vẫn chưa có tin gì sao con?” Người hỏi là ông Mã, người sống trong con ngõ này cả một đời, mọi ngóc ngách, người và chuyện trong ngõ ông đều rõ ràng.

“Dạ chưa.” Trương Thần Tinh dựng xe đạp vào tường, lấy chìa khóa mở khóa đồng.

“Mai lại đi nữa sao?”

“Dạ.”

Trương Thần Tinh mở cả cửa trước và cửa sau, gió đầu hè thổi nhẹ qua làm tấm rèm lay động, cũng làm áo thun của Trương Thần Tinh dính sát vào thân hình mảnh khảnh của cô. Cô như bông lúa vừa trổ bông, chờ ngày nở hoa đơm hạt.

Ông Mã theo sau cô, đi đến bàn làm việc cầm ấm nước, quay ra sau nhà lấy nước đun, rồi mở tủ gỗ lấy ra cái ly trà cũ của mình, bỏ vào vài lá trà xanh.

Ông Mã làm thẻ thành viên ở tiệm sách cũ của Trương Thần Tinh, một tháng một trăm tệ, sách có thể tùy ý đọc, còn kiêm luôn việc giúp cô trông tiệm. Chẳng mấy chốc, vài người già khác cũng đến, chào hỏi nhau, rồi mỗi người tìm một chỗ ngồi. Tiệm sách giống như nơi trông trẻ cho người già, họ dành cả ngày nhàn rỗi ở đây chăm sóc lẫn nhau.

Trên bàn làm việc của Trương Thần Tinh đặt một cuốn sách cũ nát, là công việc cô nhận hôm qua. Trang sách mốc meo, góc sách đã mòn, trên bìa lờ mờ vài chữ: “Tặng bạn: Khi chia xa mới biết thời gian ngắn ngủi.” Những chữ còn lại mờ mờ không rõ, chủ nhân cố nhớ lại vẫn không nhớ nổi nội dung lúc trước.

“Cứ thế đi! Giữ được sách cũng tốt rồi.” Những người già dường như đều giỏi chấp nhận.

Ông Mã thêm nước vào ly trà, nhìn cuốn sách, “Cái này tốn không ít công sức đâu.”

“Dạ.”

Trương Thần Tinh ít nói, đáp đơn giản rồi cúi đầu tiếp tục làm việc. Dăm ba câu viết cũng có thể nhìn thấu chút lòng người, mỗi lúc đọc được, như nhìn thấy cuộc đời của người khác.

Tiệm sách cũ và công việc phục chế sách cũ là kế sinh nhai của Trương Thần Tinh. Kế sinh nhai này chỉ đủ nuôi sống cô, thỉnh thoảng mới có chút dư dả. Hầu hết sách trong tiệm đều là sách từ thời ba mẹ cô mở tiệm để lại, tính ra cũng đã vài chục năm. Cuộc sống vất vả, chỉ khi mở sách ra, trong lòng cô mới có khoảnh khắc bình yên. Trương Thần Tinh vùi đầu vào sách, mặc cho tiếng động bên ngoài, cô như đã tách biệt với thế giới.

Ông Mã nhìn cô, thở dài rồi lắc đầu.

Ngày qua ngày như vậy, tính ra đã tám năm rồi.

Ông Mã thương Trương Thần Tinh, nhân lúc tiệm không có ai, ông đi đến trước mặt cô gõ nhẹ lên bàn. Trương Thần Tinh ngẩng đầu lên, bàn tay đeo găng nhẹ nhàng rời khỏi cuốn sách, ngước nhìn ông Mã.

“Con đừng tìm mẹ con nữa, có được không?” Ông Mã nói với Trương Thần Tinh: “Con hai mươi sáu rồi, thời gian đẹp của đời người, con ngày ngày đến đồn cảnh sát, đến hội tìm người thân, trông coi tiệm sách không kiếm ra tiền này, đến bao giờ mới dừng lại được?”

“Nhưng ông ơi, sống phải thấy người, chết phải thấy xác.” Trương Thần Tinh cúi đầu, tiếp tục kiểm tra sách.

“Đồn cảnh sát nói con không cần ngày nào cũng đến.”

“Hôm nay là vì việc khác.”

Ông Mã biết rõ Trương Thần Tinh rất cứng đầu, ông lắc đầu, rồi quay đi. Một lát sau, ông cầm một hộp cơm sắt đặt lên bàn cô, trong hộp đựng hơn chục cái bánh bao nhân nhiều vỏ mỏng, “Hôm nay nhân nhiều đấy!”

“Cảm ơn ông Mã.”

“Ra sau ăn đi, để ông trông cho.”

Trương Thần Tinh gật đầu, cầm hộp cơm ra sau nhà, đổ thêm chút giấm, tập trung ăn. Trương Thần Tinh lớn lên đều là nhờ cơm của hàng xóm.

Mười hai tuổi mất ba, mười tám tuổi mẹ bỏ đi, đột nhiên chỉ còn lại một mình cô đơn. Khi đói lả, đứng trước bếp nhưng cô lại không biết bắt đầu từ đâu. Hàng xóm thấy cô tội nghiệp, mỗi lần nấu cơm đều mang thêm một phần, đặt trong hộp cơm để lên bậu cửa sổ của nhà cô, sợ cô xấu hổ nên chỉ gõ cửa rồi đi luôn, không chào hỏi gì. Cô bé Trương Thần Tinh qua khe cửa nhìn bóng người rời đi, thời gian lâu dần cũng có thể nhận ra hôm đó cơm là nhà nào nấu.

Lúc này cô vừa ăn bánh bao vừa lấy điện thoại ra, thấy chú Triệu của hội tìm người thân nhắn tin: “Thần Tinh, con xem kho manh mối đi, có người đăng tấm ảnh, hình như là mẹ con.”

Trương Thần Tinh mở máy tính, vào nền tảng thông tin, thấy có người đăng một bức ảnh chụp từ phía sau vào bài đăng của cô, kèm theo lời nhắn: “Giống người mà bạn đang tìm.”, có thông tin về thời gian, địa điểm chụp ảnh.

Trương Thần Tinh nhìn qua vài lần, rồi tắt máy tính.

Trong bài đăng, cô đã đính kèm những bức ảnh nhiều năm trước của mẹ: Chính diện, góc nghiêng, phía sau, khi ngồi, khi đứng, khi nằm. Mẹ của Trương Thần Tinh có đôi mắt dịu dàng, ngay cả trong bức ảnh cũ đã ngả màu vàng, vẫn có thể thấy ánh sáng dịu dàng trong mắt bà ấy.

Người mẹ có đôi mắt như vậy, đã để lại một lá thư chưa đầy trăm chữ, rồi bỏ đi.

Bức ảnh chụp từ phía sau kia có vài phần giống với mẹ trong ký ức, người đăng kèm theo thời gian, địa điểm, nhưng không để lại thông tin liên lạc. Trương Thần Tinh ăn vội phần bánh bao còn lại, giao tiệm sách cho ông Mã, chuẩn bị ra ngoài một chuyến.

Trời nóng nực, yên xe đạp bị nắng làm cho nóng bỏng. Cô đổ một gáo nước lạnh lên, thấy hơi nước bốc lên. Đổ thêm vài lần, cuối cùng yên xe không còn nóng nữa. Trương Thần Tinh đạp xe ra đầu ngõ, thấy Chu Mạt đang xách túi to túi nhỏ, mồ hôi ướt đẫm trán.

“Cậu đi đâu đó?” Chu Mạt gọi.

Trương Thần Tinh bóp thắng dừng lại, chống chân xuống đất, “Đi điểm bán vé.” Thấy cánh tay trắng nõn của Chu Mạt bị dây túi nhựa hằn đỏ, cô xuống xe, nhận lấy đồ của Chu Mạt để lên baga xe đạp, rồi quay đầu xe lại.

Chu Mạt vừa giữ đồ vừa đi bên cạnh, không ngừng nói: “Đơn vị của mình phát sườn, lát nữa mẹ mình kho xong sẽ mang cho cậu. Mình còn mua một quả dưa hấu lớn, về nhà sẽ ướp lạnh.”

Trương Thần Tinh nghe vậy, nhìn vết hằn trên cổ tay Chu Mạt chưa kịp phai, rồi lại xoay mặt đi.

“Cậu đi điểm bán vé làm gì? Lần này định đi đâu?”

“Mua vé đi Hán Trung.”

“Xa vậy sao! Cậu đợi vài ngày, mình xin nghỉ đi cùng cậu.” Giọng nói của Chu Mạt ngọt ngào, quyến rũ, dễ nghe lạ thường.

“Không cần đâu. Cảm ơn cậu.”

“Hán Trung cậu chưa từng đến, đi một mình mình không yên tâm.” Chu Mạt đặt dưa hấu lên bậu cửa sổ, quay lại nắm tay Trương Thần Tinh, “Mình đi cùng cậu, vừa hay muốn đi chơi.”

“Sếp của cậu sẽ đuổi việc cậu.”

Chu Mạt làm hành chính ở một ngân hàng, công việc vụn vặt, vất vả, thu nhập cũng chỉ đủ sống giống như Trương Thần Tinh. Nhưng cô ấy rất thích công việc này, theo lời cô ấy thì: “Làm hành chính rất tốt, hàng ngày giao tiếp với mọi người, mình thích lắm.”

Trương Thần Tinh đưa Chu Mạt về, rồi đạp xe đến điểm bán vé tàu hỏa.

Thành phố vốn không lớn, từ khu phố cũ đi ra, qua một con đường là như đến một thế giới khác. Chỉ trong chốc lát, tiếng xe cộ đã rót vào tai.

Người ở điểm bán vé đã quá quen cô, hỏi: “Lần này đi đâu?”

“Hán Trung.”

“Vẫn là tàu thường?”

“Dạ.”

“Hy vọng lần này không vô ích.” Dì bán vé đưa vé cho cô, mắt nhìn lên từ cặp kính lão, rồi lẩm bẩm thêm: “Nếu không tìm được thì coi như đi chơi.”

Trương Thần Tinh nhận vé, nói “cảm ơn.”

Cô đã quen với việc “vô ích”, từ Nam ra Bắc, từ Tây sang Đông, tàu hỏa đưa cô đến những thành phố, làng mạc xa lạ, không biết đã gặp bao nhiêu đồn cảnh sát, bao nhiêu bức tường thông tin. Cô mang theo một album ảnh, trong đó là những bức ảnh cũ của mẹ cô. Đến đâu, gặp ai cô cũng hỏi: “Xin hỏi, bạn đã từng thấy người này chưa?” Phần lớn mọi người đều tránh xa, một số ít thì đứng lại nhìn kỹ một chút, rồi lắc đầu.

Trước khi về nhà, Trương Thần Tinh ghé qua chợ đồ cũ, mua một chiếc xe đẩy nhỏ với giá chưa đến hai mươi tệ. Về đến tiệm sách, cô lấy chiếc xe đẩy nhỏ từ baga xe đạp xuống, dựng ở cửa.

Trời chập tối, Chu Mạt đến, một tay ôm nửa quả dưa hấu, một tay xách hộp cơm giữ nhiệt. Tóc cô ấy búi thành búi, cười híp cả mắt lại.

“Trương Thần Tinh, mình nói cho cậu biết, hôm nay mẹ mình kho sườn ngon lắm.”

Hai người ngồi trong sân nhỏ, một chiếc bàn thấp, hai cái ghế tre nhỏ, đối diện nhau ăn cơm.

Đêm hè ở thành phố nhỏ miền Nam nóng ẩm, không bao lâu áo đã dính sát vào người. Chu Mạt kéo vạt áo thun của Trương Thần Tinh, “Nhìn cậu ốm thế này. Nếu không có chút thịt ở ngực, thật nghĩ cậu là con trai đó!”

“Ăn nhiều thịt vào!” Chu Mạt gắp hai miếng sườn cuối cùng vào chén Trương Thần Tinh, kèm theo nước thịt, “Mẹ mình nói: Cơm chan nước thịt, tăng ký vù vù!”

Trương Thần Tinh cúi đầu ăn cơm, thuận tay tém mái tóc ngắn ướt mồ hôi ra sau tai, lộ ra một mảng da chưa bị rám nắng.

Chu Mạt thoáng chốc nghĩ mình đang ngồi đối diện với một thiếu niên mười bảy, mười tám tuổi; thiếu niên ấy tóc ngắn, ít nói, đôi mắt đen như ngọc, như muốn đối đầu mãnh liệt với thế giới này.

Ngày đó sau khi mẹ của Trương Thần Tinh bỏ đi, Trương Thần Tinh mất tích vài ngày cuối cùng cũng xuất hiện, mái tóc đen dày đã không còn, biến thành một cái đầu trọc xanh xao. Là chính cô tự đi cạo đầu, tựa như tâm hồn đã trải qua một hồi thanh tịnh. Không ai dám nhìn lâu, cũng không ai dám nói nhiều, chỉ lén bàn tán sau lưng: “Chắc là xảy ra chuyện gì rồi.” Trương Thần Tinh không xảy ra chuyện gì cả, chỉ là tóc cô không bao giờ dài lại nữa. Bây giờ chiều dài tóc đã là dài nhất trong tám năm qua.

“Sáng mai mình đi, tiệm sách giao cho ông Mã.” Trương Thần Tinh tiễn Chu Mạt ra cửa, đưa cho cô ấy chiếc xe đẩy, “Cậu mang về đi.”

Chu Mạt hiểu rõ ý tốt của Trương Thần Tinh. Cô không nói nhiều, cũng làm như không quen với ai, quan tâm một người cũng không rõ ràng, thậm chí không nói những lời tốt đẹp, ví dụ như: Trời nóng như vậy, cậu ôm dưa hấu và sườn rất mệt, dùng cái này tiện lợi hơn.

Cô không bao giờ nói như vậy.

Chu Mạt giả vờ ôm cô, quả nhiên chưa kịp chạm vào đã bị tay cô ngăn lại, “Tạm biệt.”

“Tạm biệt thì tạm biệt.” Chu Mạt lẩm bẩm, kéo chiếc xe đẩy về.

Tiếng bánh xe trên con đường lát đá phát ra âm thanh, vang vọng trong đêm hè dài, Trương Thần Tinh đứng đó cho đến khi Chu Mạt mở cửa nhà mới quay người trở vào.

Cô khóa cửa bằng chiếc khóa cũ rỉ sét, đi qua tiệm sách trở lại sân.

Trăng sáng nhô lên cao, một mình đơn độc.

Trương Thần Tinh ngẩng đầu nhìn trăng một lúc rồi trở lại bàn làm việc, cầm cuốn sách cũ lên, cẩn thận đọc từng trang.

Công việc phục chế sách cũ của cô bắt đầu bằng việc đọc kỹ từng trang nội dung. Đặc biệt là những lời tặng trên trang bìa, mỗi cuốn sách qua tay cô đều được cô ghi nhớ. Như đang đọc những câu chuyện ẩn dụ trong cuộc đời người khác, mỗi cuốn sách cũ được phục chế đều có một câu chuyện để kể.

Đêm dần khuya, cô cầm bút viết vào nhật ký bên cạnh:

“Ngày thứ 2999, không có gì xảy ra.”