Triệu Hãn rất nhanh tới tàng thư các, nơi này đều là những bộ sách dễ hiểu, sách tốt thật sự đã chuyển đi Hàm Châu thư viện.

“Tiên sinh, ta là học đồng mới tới, muốn lĩnh sách vở bút mực.”

“Thẻ học đâu?”

Triệu Hãn móc ra chứng nhận học sinh của bản thân.

Trước mắt là một người trẻ tuổi, quá nửa xuất thân gia nô Phí thị, tạm thời ở tư thục đảm nhiệm giáo công. Nếu thông qua khảo hạch, có thể thăng cấp thành trợ giáo, chuyên môn giảng giải học vỡ lòng cho đám trẻ con (chương trình trước khi đi học).

Giáo công liếc thẻ học của Triệu Hãn, liền lấy ra một bộ văn phòng tứ bảo, còn cho sách giáo khoa tứ thư cùng một chút giấy bản.

Phỏng theo quy củ quan học, Hàm Châu tư thục cũng có hai loại học sinh.

Một loại là chính học sinh, nộp đủ học phí, hưởng thụ nguyên bộ đãi ngộ.

Một loại là phụ học sinh, miễn phí nghe giảng bài, chỉ vậy mà thôi.

Ở trong chính học sinh, lại chia ra con em bổn gia cùng con em họ khác. Học đồng bổn gia Phí thị, có thể miễn phí lĩnh đồ dùng học tập, có thể miễn phí ở trường học ăn ở.

Thư đồng Phí Thuần, học sinh nhà nghèo Từ Dĩnh, đều thuộc loại phụ học sinh ở bên nghe giảng bài.

Mà thẻ học trong tay Triệu Hãn, lại giống với con em bổn gia Phí thị, đây là đãi ngộ ưu sinh cực kỳ đặc thù!

Học sinh nhà nghèo Từ Dĩnh, nếu có thể thuận lợi thi đậu đồng sinh, hơn nữa đạt được lão sư tiến cử, cũng có thể từ phụ học sinh chuyển thành chính học sinh, cũng đạt được ưu đãi Triệu Hãn giờ phút này được hưởng. Đến lúc đó, Từ Dĩnh sẽ ở thư viện Hàm Châu ăn ở miễn phí, mỗi tháng lĩnh số lượng đĩnh mực cùng giấy bản nhất định.

Giáo công gõ gõ sách vở: “Kiểm kê xong rồi thì ký tên.”

Triệu Hãn cẩn thận đối chiếu danh sách vật phẩm, ký tên nói: “Đa tạ tiên sinh.”

Giáo công liếc dòng họ Triệu Hãn một cái, thu hồi sổ sách nói: “Đạt được Phí gia giúp đỡ không dễ, ngươi phải chăm học.”

“Học sinh ghi nhớ.” Triệu Hãn đóng gói đồ đạc mang đi.

Trạng thái thân phận hắn bây giờ, có chút tương tự “Con mèo của Schrödinger*”.

* Con mèo của Schrödinger là một thí nghiệm tưởng tượng, đôi khi được gọi là nghịch lý do nhà vật lý học người Ireland gốc Áo Erwin Schrödinger nghĩ ra vào năm 1935 khi tranh luận với Albert Einstein về cách hiểu Copenhagen trong cơ học lượng tử. Thí nghiệm đưa ra giả thuyết về một con mèo có thể vừa sống vừa chết, theo cách hiểu của vật lý là trạng thái chồng chất lượng tử. Hiện tượng này xảy ra khi đối tượng thí nghiệm được liên kết với sự kiện hạt hạ nguyên tử ngẫu nhiên có thể xảy ra hoặc không.

Công nhân làm thuê chưa làm được, bị ép ký khế ước nhận nuôi, trên danh nghĩa thuộc loại con nuôi của Phí Ánh Hoàn.

Nhưng, phần khế ước nhận nuôi này, theo lệ chưa đi quan phủ báo bị. Hộ khẩu hắn cùng tiểu muội, đã không ở hộ tịch chính sách Phí thị, cũng không ở hộ tịch phó sách Phí thị.

Loại hiện tượng này phi thường phổ biến, hơn nữa tính chất cực kỳ ác liệt, tức dân cư ẩn nấp tị nạn ở thân sĩ đại tộc!

Một khi ngày nào đó xảy ra chuyện ngoài ý muốn, Phí gia có thể lập tức lấy ra khế ước, hoả tốc tới quan phủ tiến hành báo bị, để quan hệ nhận nuôi được pháp luật bảo hộ —— Như vậy đã có thể không nộp thuế cho quan phủ, lại có thể ngăn cản gia nô phản bất cứ lúc nào.

Triều đình cũng không phải kẻ ngốc, thời Vạn Lịch chuyên môn ra văn kiện, quy định con nuôi (gia nô) thời gian nhận nuôi (có hiệu lực) tương đối ngắn, đều dựa theo thân phận công nhân làm thuê tiến hành giới định, như thế liền tránh được đại tộc che giấu dân cư thời gian dài.

Nhưng pháp luật là chết, quan lại địa phương là sống, hoàn toàn thành một tờ giấy lộn.

Nếu Triệu Hãn biểu hiện đặc biệt ưu tú, Phí Ánh Hoàn có thể tiến hành thao tác, để hắn lấy thân phận nghĩa tử tham gia khoa cử. Tên khẳng định phải đổi thành Phí Hãn, nếu không thân phận không được giám khảo tán thành. Nhưng sau này thi đỗ cử nhân, tiến sĩ, tên lại có thể sửa trở về, lấy thân phận thế chất* làm quan, dung nhập mạng lưới quan hệ giữa người với người của Phí gia.

* cháu

Với Triệu Hãn mà nói, với Phí thị mà nói, đều là làm ăn không lỗ vốn.

Đáng tiếc, Triệu Hãn chưa từng nghĩ đi con đường khoa cử, hắn chỉ là kéo dài thời gian tới lúc mình trưởng thành.

Ôm sách vở bút mực về phòng học, Triệu Hãn vừa mới ngồi vào chỗ của mình, đã bị Bàng Xuân Lai gọi qua dạy dỗ.

“Tên.” Bàng Xuân Lai hỏi.

Triệu Hãn trả lời: “Triệu Hãn, Hãn của hạo hãn (mênh mông).”

Đã không họ Phí, lại có thể lĩnh sách vở, vậy là học sinh loại tốt Phí gia giúp đỡ.

Bàng Xuân Lai hơi coi trọng hẳn lên, vẻ mặt cũng trở nên hòa ái, hỏi: “Tứ thư học tới đâu rồi?”

Triệu Hãn trả lời: “Từng đọc cả, chỉ học thuộc mấy đoạn.”

Bàng Xuân Lai nói cho biết: “Đọc sách qua loa đại khái, đó là chuyện sau khi học có thành tựu. Tựa như lầu cao trăm thước kia, ngươi nên làm nền móng tốt, nếu không tựa như lầu các trên không trung, hoa trong gương, trăng dưới nước. Học đồng dưới sảnh, ta đã dạy đến 《 Luận Ngữ 》, ngươi cần nhanh chóng mang 《 Đại Học 》 bù lại, như thế mới có thể theo kịp lớn.”

“Tiên sinh dạy bảo phải.” Triệu Hãn nói.

Bàng Xuân Lai nói: “Thừa dịp học đồng dưới sảnh học thuộc sách, ta tới giảng cho ngươi kinh nghĩa《 Đại Học 》, ngươi mang sách giáo khoa của mình cầm tới.”

Đây là phải học bù một mình rồi, xem ra là lão sư tốt.

Triệu Hãn mang sách giáo khoa tới.

Bàng Xuân Lai hỏi: “Biết tụng đọc không?”

“Biết.” Triệu Hãn nói.

Bàng Xuân Lai nói: “Mang vài đoạn đầu đọc ra.”

Triệu Hãn lập tức ôm sách đọc chậm: “Đại học chi đạo, tại minh minh đức, tại thân dân, tại chỉ vu chí thiện…”

Đọc vài đoạn, Bàng Xuân Lai đột nhiên hô dừng, hỏi: “Biết ý gì không?”

Triệu Hãn nhìn Chu Hi chú thích đôi lần, tự hỏi trả lời: “Đại học là học vấn của đại nhân. Cái gì gọi là đại nhân? Tẩy đi mông muội ngày sau, rõ ràng tiên thiên đạo lý. Muốn hiểu đạo lý, nên ăn năn hối lỗi mọi lúc, tẩy đi dơ bẩn nhiễm trước đó, từ bỏ thói quen bản thân, để đạt cảnh giới chí chân chí thiện…”

“Giải tuy không thấu triệt, lại cũng không có sai lầm quá lớn.” Bàng Xuân Lai đối thường hài lòng với Triệu Hãn, nói, “Đại học chi đại, âm cổ là Thái, đại học tức thái học. Minh đức là căn bản, tân dân là thủ đoạn. Tâm học nhất mạch, từ Dương Minh Công tới nay, đối với tân dân có giải thích khác, nhưng ngươi bây giờ không cần đi biết. Lại nói dừng ở chí thiện, không phải nói chí thiện đó là điểm cuối, chí thiện chỉ là một cái mở đầu. Ngươi cần đi làm, cần đi thực tiễn, không thể nói suông, như thế mới được trước sau. Người chỉ biết nói suông, đạo đức tiên sinh mà thôi, không phải đại nhân thật sự…”

Triệu Hãn vừa nghe giảng giải, vừa xem Chu Hi chú thích, phát hiện cổ giả trước mắt này trong bụng thực có hàng!